چوب چنار یکی از انواع چوب است. این چوب سفید رنگ روشن تا قرمز مایل به قهوه‌ای است که لکه‌های قهوه‌ای صدفی دا چوب درخت چنار یک چوب نیمه سخت و سنگین و بادوام است که رنگ صدفی دارد. استحکام این چوب بسیار بالاست و زیبایی منحصر بفرد و چشمگیری دارد. در ادامه این مطلب از سایت نواچوب بیشتر با این نوع چوب و انواع آن آشنا خواهید شد. چوب درخت چنار به بلندی و راستی درخت سرو است. همچنین برگ های این درخت شبیه درخت مو است. این نوع چوب به دلیل استحکام و مقاومت بالایی که دارد در صنعت چوب اهمیت زیادی دارد.
درخت چنار در ایران رشد می‌کند و منابع تولید چوب در کشور را تامین می‌کند. به همین دلیل چوب درخت چنار به وفور در ایران یافت می‌شود و نسبت به سایر چوب‌ها قیمت مناسبی دارد. چوب درخت چنار پهن است و در زمان بریدن رنگ سفید روشن و مایل به زردی دارد و به مرور در معرض هوا به رنگ نارنجی در می‌آید. درون برش‌های عرضی چوب چنار، اشعه‌هایی به صورت خطوط روشن برجسته وجود دارد که با ذره بین دستی قابل مشاهده هستند. در مقطع شعاعی این چوب، مگسی‌های قرمز مایل به قهوه‌ای وجود دارند که ظاهر این چوب را بسیار زیبا و منحصر بفرد کرده‌اند. رنگ چوب این درخت قهوه‌ای رنگ است و تخته چوب بدست آمده از آن بسیار زیبا و موج دار است. وجود همین نقش و نگارها باعث شده تا چوب چنار به یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین نوع چوب در صنعت و هنر باشد.
آشنایی با چوب چنار
چنار (Platanus) گروهی از درختان بومی نیمکره شمالی است. درختان چنار بلند قامت با برگ‌های پهن هستند و ارتفاع آنها به 30 تا 50 متر می‌رسد. در پاییز برگ‌های درخت چنار می‌ریزد و معمولا در کنار جویبارها و زمین‌های مرطوب می‌رویند. چراکه این چوب نسبت به خشکسالی بسیار مقاوم است. این درخت در ایران به وفور یافت می‌شود و گونه چنار خاوری (Platanus orientalis) در ایران می‌روید. درخت چنار از جمله درختانی است که اگر محیط برای آن فراهم شود عمر و رشد زیادی دارد. بیشتر درختان کهنسال در ایران درخت چنار هستند. این نوع چوب یک چوب رنگ پذیر و جلاپذیر با قابلیت چسب خوری عالی است. اما این چوب پرزدار است و نمی‌توان به راحتی آن را پرداخت کرد. چوب Platanus با وجود اینکه خیلی زود خشک می‌شود اما تاب بر میدارد.
در مقطع شعاعی این چوب مگسی‌های قرمز متمایل به قهوه‌ای یا نقره‌ای تولید می‌شوند که به صورت اشکال مشخصی در مقطع مماسی پدیدار می‌شوند. اگر بر روی این مقطع کمی روغن مالیده شود زیبایی آن دو برابر می‌شود. Platanus علاوه بر کیفیت بالا به دلیل فراوانی، قیمت بسیار مناسبی دارد. وزن درخت چنار 0.57 است و یکی از چوب‌های نیمه سنگین، نیمه سخت، همگن و راست تار است که از نظر بافت شبیه چوب راش است. حلقه‌های سالانه چوب چنار چندان مشخص نیستند و چوب بیرون آن مایل به زرد است. اما چوب درون آن صورتی مایل به خاکستری است و حدود آن مشخص نیست. چوب چناری که کهن سال باشد به رنگ قهوه‌ای براق است.
انواع چوب درخت چنار
چوب درخت چنار از درختان پهن برگ و خزان پذیر است که در اروپا به جز نواحی شمال و شمال شرقی یافت می‌شود. این نوع چوب در تمامی شهرهای ایران یافت می‌شود. از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب ایران شاهد اینگونه درخت خواهید بود. چراکه درخت چنار سازگار با محیط اطراف است و خزان کننده در تابستان و زمستان است. چوب Platanus دارای گونه‌های متنوعی است که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
چنار آمریکایی (Platanus occidentalis)
اینگونه بومی شرق آمریکا از مرز کانادا تا تگزاس و فلوریدا وجود دارد. چنار آمریکایی تا 35 الی 40 متر می‌تواند بلند شود. پوسته تنه این درخت دارای رنگ و طرح و نقش متنوع‌تری نسبت به سایر چنارها است. میوه‌ی کروی این درخت کرک دار نیست و برگ‌های آن سه لوپه و 5 لوپه است که در سطح رو، سبز و در سطح زیر در محل رگ برگ‌ها کرک دار هستند.
معرفی چوب درخت چنار خوشه‌ای (Platanus racemosa)
چوب چنار خوشه‌ای در ایالت کالیفرنیای ایالات متحده و باخا کالیفرنیای مکزیک یافت می‌شود. گونه‌های این درخت در مناطق ساحلی رودخانه‌ها، ژرف دره‌ها، دشت‌های سیلابی و در کنار چشمه‌ها در انواع گوناگون زیستگاه‌ها رشد می‌کند. معمولا این نوع چنار تا ارتفاع 35 متری رشد می‌کند و معمولا دارای دو یا سه تنه اصلی است که تنه اصلی آن به شکل واحد و مستقیم رشد نمی‌کند.
چوب چنار خاوری (Platanus Orientalis-L)
چنار خاوری معمولا در اکثر نقاط ایران مانند شهرهای اصفهان، تهران، ارومیه، خراسان، جنوب البرز و…. رشد می‌کند. بیشتر درختان کهنسال چنار در ایران سافت می‌شوند. برگ‌های خزان کننده آن سه گوش و در قاعده گوه‌ای شکل و در سطح زیرین کرک دار می‌باشد. میوه این درخت کرکدار است و معمولا تنه درخت چنار خاوری بدون شاخه آن تا 8 متر بلندی و 1 متر قطر دارد. حتی گاهی تنه این درخت بدون شاخه تا 18 متر و قطر آن گاهی در تک درختان تنه کوتاه بیشتر از 4 متر است.
کاربردهای چوب درخت چنار
چوب چنار برای مورد زیادی کاربرد دارد که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
معرق کاری (منبت کاری)
Platanus بعد از بریدن مقطعی، تنه‌های قطور آن خطوط فواصل کمرنگی دارند که در رشته معرق این چوب به دلیل وجود مگسی‌های ریز و درشت و ترکیب شدن آنها باهم استفاده می‌شود. در بخش تفکیک رنگ معرق به ندرنت از این چوب استفاده می‌شود. چراکه چنار بافت یکدستی ندارد. به 2 دلیل از این چوب در معرق کاری استفاده می‌شود که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
- رنگ این چوب سفید است. به همین دلیل کلیه خطاها و مغارخوری‌های نامناسب را به خوبی و به وضوح نشان می‌دهد.
- چوب چنار راه مشخصی ندارد و هر تکه آن با تکه دیگر راه متفاوتی دارد. به همین با استفاده از این چوب هنر منبت کاری خلاقانه‌تر و با شکوه‌تر انجام می‌شود. همچنین استقامت این نوع چوب بسیار بالا است.
مورد استفاده برای ساخت در و پنجره
بوی چنار مانند بوی چوب برگ درخت است که برای تمام مردم ایران آشنا است. در زمانهای قدیم این چوب مورد استفاده قرار میگرفته است. درخت چنار درخت مقدسی است که در برخی از مناطق قلمداد می‌شده است. به همین دلیل اکثر نجارها برای ساخت در و پنجره و ورودی‌های زیارتگاه‌ها از این نوع چوب استفاده می‌کردند.
دلیل مقدس بودن این چوب به دلیل وجود شکل پنجه دستبرگ‌های چنار و سفید بودن آن است. یکی از بهترین انواع چوب برای خراطی، چوب Platanus است. از این نوع چوب برای زیرکار و ساخت ستون و درهای چوبی یکپارچه بخصوص درهای اماکن متبرکه استفاده می‌شود.
از دیگر کاربردهای چوب چنار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت ابزار
- چوب چنار برای تولید میز و صندلی مناسب و کاربردی است.
- مناسب برای صندوق یا باکس چوبی
- خاتم سازی
- هنرهای مینیاتوری
- روکش‌های چوبی
- آلات موسیقی
